Hartpatiënten zijn geholpen met kunsttherapie – we weten het, nu moeten we het gaan meten

Onderzoek naar de positieve effecten van kunsttherapie bij patiënten met een ICD

Mensen die herhaaldelijk een hartstilstand krijgen, kunnen tegenwoordig goed geholpen worden met een inwendige defibrillator (ICD). Dit 'kastje', geeft een shock om een nieuwe hartstilstand te voorkomen. Maar, na de ICD-shock krijgt 33% van de patiënten te maken met ernstige psychische klachten. Het project HeArt-Ma'at zet bij deze patiënten in op angst- en stressvermindering door kunsttherapie. Door de ontspannende werking van kunst, wordt vermoedelijk de kans op een nieuwe hartstilstand en shock verkleind. Om dit wetenschappelijk aan te tonen is er meer onderzoek nodig.

Zoektocht naar bewijs

Vanuit hun praktijk ervaren cardioloog Rachel ter Bekke, arts-onderzoeker Yeşim Kaya en kunstenares Claudia Volders dat kunst positieve effecten heeft op het leven van patiënten met een ICD. Toch is dit tot nu toe nog niet wetenschappelijk aangetoond. In 2021 besluiten ze dan ook gezamenlijk onderzoek te gaan doen.

Kaya: “We zien echt dat mensen hun hartproblemen op deze manier beter een plek kunnen geven. Er vinden ingrijpende veranderingen plaats in het leven van iemand met een ICD, omdat degene bijvoorbeeld niet meer intensief kan sporten, maar ook omdat je opeens heel goed beseft dat je sterfelijk bent. Kunst is een nieuwe manier om te ontspannen en helpt om de eigen situatie beter te accepteren”.

Dat ze zich op nieuw gebied bevinden is een uitdaging. Volders: “Er is nog helemaal geen onderzoek gedaan naar het effect van kunsttherapie specifiek op patiënten met een ICD. We moeten dus echt vanuit helemaal niks beginnen”. 

Een ander mens

Bij patiënten met een ICD ligt een negatieve spiraal op de loer. Overmatige angstgevoelens voor nieuwe shocks hebben een negatief effect op de zogenaamde hart-brein verbinding; als je angstig bent is je zenuwstelsel eigenlijk overactief. Dit kan levensbedreigende ritmestoornissen aanjagen. De theorie: laagdrempelige artistieke prikkels geven een unieke kans om deze spiraal te doorbreken.

Hoe dit in praktijk werkt, vertelt patiëntenambassadeur Martin Deguelle: "Ik heb zelf al tien keer zo'n shock gehad. Maar sinds ik met kunst begonnen ben en me meer kan ontspannen, lijken de shocks elkaar minder snel op te volgen. Ik kan het nu ook veel beter accepteren".

Martin en Linda nemen vandaag deel aan een workshop kunsttherapie in de wachtkamer van de cardiologieafdeling. Zo hopen ze andere patiënten en hun naasten op de hoogte te brengen van de kansen die kunsttherapie biedt en geld in te zamelen voor hun onderzoek. Dat die kansen groot zijn benadrukt Linda: “je wordt er echt een beetje een ander mens door”.

HeArt-Ma’at is een van de crowdfundingprojecten van onze jaarfondscampagne. Om het onderzoek van start te laten gaan is 25.000 euro nodig. Doneer nu via https://www.umcrowd.nl/project/geef-voor-een-kunstzinnige-therapie-voor-hartpatienten